Hoe werkt eigendomsvoorbehoud eigenlijk? Wanneer ben je een rechtsgeldig eigendomsvoorbehoud overeengekomen en waarom is het eigenlijk nuttig om dit overeen te komen? En hoe kan het gebeuren dat dit zomaar teniet gaat en wat doe je daartegen?

Wat is eigendomsvoorbehoud?

Bij koop en verkoop van goederen, gaat het eigendom in principe over op het moment dat het goed bij de afnemer is geleverd. Tenzij je iets anders afspreekt.

Eigendomsvoorbehoud houdt in dat als je goederen levert aan je afnemer, het eigendom niet direct naar de afnemer overgaat. Je komt namelijk extra voorwaarden overeen waaraan voldaan moet worden, voordat het eigendom overgaat. Je behoudt je het eigendom voor.

Extra voorwaarden

De voorwaarde die je overeenkomt, is betaling. Pas ná betaling, gaat het eigendom over van jou naar de afnemer. Zo lang de afnemer niet heeft betaald, zijn de goederen nog steeds jouw eigendom en kun je ze terugeisen.

Daarbij is de formulering eveneens van belang. Je kunt eigendomsvoorbehoud namelijk zodanig formuleren dat het enkel geldt voor de betreffende verkoop van goederen op één factuur, maar je kunt het ook formuleren op een manier waardoor het eigendom van alle door jou geleverde zaken pas overgaat op het moment dat alle facturen zijn betaald. Dat laatste (een verlengd eigendomsvoorbehoud) heeft vaak de voorkeur, omdat dit voor jou als leverancier meer zekerheid geeft.

Waarom een eigendomsvoorbehoud?

Je kunt je goederen terugvorderen. Blijft de afnemer in gebreke met betaling? Dan kun jij je goederen terughalen en aan iemand anders verkopen. Op deze manier kun je de financiële consequenties van een wanbetaler verminderen.

Ook in een faillissement is eigendomsvoorbehoud erg nuttig. De kans dat je een uitkering ontvangt op jouw vordering in een faillissement, is erg klein. Bovendien, áls er al een uitkering komt, duurt dat vaak erg lang. Je hebt er vaak meer aan om jouw goederen terug te krijgen zodat je ze opnieuw kunt verkopen. In dat geval doe je bij de curator een beroep op jouw eigendomsvoorbehoud. Let op: de curator mag een redelijke vergoeding vragen voor zijn werkzaamheden om deze goederen door jou op te laten halen.

Rechtsgeldig overeenkomen

Je moet een eigendomsvoorbehoud wel rechtsgeldig overeenkomen. Een eigendomsvoorbehoud ontstaat namelijk niet vanzelf. Je moet daar wel wat voor doen. Je kunt in je algemene voorwaarden opnemen dat al jouw leveringen onder de voorwaarden van eigendomsvoorbehoud geschieden. Daarbij is het dan wél van belang dat de algemene voorwaarden op een correcte manier van toepassing zijn verklaard op de overeenkomst. In een faillissement kan de curator daar namelijk bewijs van vragen. Kun je niet aantonen dat de algemene voorwaarden rechtsgeldig van toepassing zijn verklaard? Dan is de kans groot dat jij geen beroep kunt doen op je eigendomsvoorbehoud. Voor meer informatie over het van toepassing verklaren van algemene voorwaarden, verwijs ik je graag naar dit artikel.

Uiteraard kun je het eigendomsvoorbehoud ook overeenkomen in de overeenkomst die je sluit met de afnemer. Van belang is dat de afnemer weet dat het eigendomsvoorbehoud onderdeel uitmaakt van de voorwaarden waaronder je de overeenkomst sluit. Van belang is het dan om je eigendomsvoorbehoud bijvoorbeeld al op te nemen in de offerte.

Zet je pas op je factuur of afleverbon dat de levering onder eigendomsvoorbehoud is gedaan? Dan is dit te laat en is er geen rechtsgeldig eigendomsvoorbehoud overeengekomen. Het eigendom is dan gewoon overgegaan naar de afnemer, ook al is er (nog) niet betaald.

Tenietgaan eigendomsvoorbehoud

Ondanks het rechtsgeldig overeenkomen van een eigendomsvoorbehoud, kan dit teniet gaan waardoor je er niet langer een beroep op kunt doen. Dit is het geval bij natrekking, vermenging en zaaksvorming.

Natrekking

Natrekking houdt in dat een roerende zaak onderdeel gaat uitmaken van een andere (grotere) (on)roerende zaak. De eigenaar van die grotere zaak, wordt ook eigenaar van de kleinere zaak. Een voorbeeld: autobanden. De banden gaan door natrekking deel uitmaken van de auto. Ook al heb jij de banden onder eigendomsvoorbehoud geleverd, doordat ze onder de auto zijn geplaatst, is jouw eigendomsvoorbehoud teniet gegaan. De eigenaar van de auto is nu ook eigenaar van de autobanden, ook al is er nog niet betaald voor de banden.

Vermenging

Bij vermenging vormen twee roerende zaken zich tot één zaak. Hierbij kun je denken aan vloeistoffen die samengevoegd worden. Ook is er sprake van (oneigenlijke) vermenging als jouw schroeven in één grote bak worden gedaan met schroeven van een andere leverancier. Als jij de door jou geleverde schroeven niet hebt gemerkt, is niet langer te herleiden welke schroeven door jou zijn geleverd. Het gevolg is dat jouw eigendomsvoorbehoud teniet is gegaan.

Zaaksvorming

Zaaksvorming betekent dat de geleverde goederen worden verwerkt tot een nieuwe zaak. Indien jij hout hebt geleverd en daar heeft de afnemer een tuinbank van gemaakt, dan is jouw eigendomsvoorbehoud ten aanzien van het hout teniet gegaan. Je bent niet plotseling eigenaar geworden van de bank. De bank is een nieuwe zaak waar jij geen rechten op hebt.

Tips

  • Controleer jouw algemene voorwaarden. Heb je een eigendomsvoorbehoud en hoe is dat geformuleerd?
  • Neem een eigendomsvoorbehoud op in je algemene voorwaarden, bij voorkeur een verlengd eigendomsvoorbehoud.
  • Zorg ervoor dat je je algemene voorwaarden op de juiste wijze van toepassing verklaart op de overeenkomst.
  • Gebruik je geen algemene voorwaarden? Zorg er dan voor dat je het eigendomsvoorbehoud noemt in de offerte en neerlegt in de overeenkomst. Noem het niet pas voor het eerst op de factuur of afleverbon.
  • Kenmerk jouw producten, zodat je het risico op oneigenlijke vermenging vermindert.
  • Wees alert bij slechte betaling door je afnemer. Wacht niet te lang met het terugvorderen van jouw goederen. Terugvorderen bij de afnemer heeft de voorkeur boven terugvorderen via een curator in een faillissement.

Controleren en aanpassen

Twijfel je of jouw eigendomsvoorbehoud op een juiste wijze is geformuleerd? Ik kan voor jou je algemene voorwaarden controleren en aanpassen. Meer weten? Op deze pagina lees je meer!

Ten slotte: dit artikel is informatief bedoeld. Uitzonderingen, mitsen en maren: ik kan er een hele hoop noemen. In mijn artikel probeer ik een algemeen beeld te schetsen, zonder het al te ingewikkeld en lang te maken. Neem voor een specifiek op jou gericht advies altijd contact op.